Niedźwiedź polarny

Niedźwiedź polarny (Thalarctos maritimus), nazywany także białym, należy do rodziny niedźwiedziowatych i jak inne gatunki niedźwiedzi, jest ssakiem sporych rozmiarów. W przeciwieństwie jednak do swoich kuzynów zamieszkujących inne, bogatsze we florę kontynenty, niedźwiedź polarny żywi się wyłącznie mięsem. Nic dziwnego, wszak na Arktyce, czyli w miejscu jego występowania, to raczej inne zwierzęta są źródłem jakiegokolwiek pożywienia. Głodny osobnik może zjeść 60 kg foczego mięsa na raz! Jedząc tak dużo, gromadzi pod skórą grubą warstwę tłuszczu, która chroni go przed zimnem.

Te zwierzęta pokonują co roku setki kilometrów w poszukiwaniu pożywienia, wypuszczając się na skute lodem morze i wracając na ląd, gdy pokrywa lodowa zaczyna się kurczyć. Mimo surowego klimatu, Arktyka wcale nie jest pustkowiem. W jej wodach żyją foki, narwale, białuchy i morsy. Wszystkie te zwierzęta stanowią źródło pożywienia niedźwiedzi polarnych.

Niedźwiedzie polarne spośród innych niedźwiedziowatych, których sierść jest raczej ciemna, wyróżniają się także białym bądź kremowym futrem. Kolor ten służy kamuflażowi, gdyż przez większość roku tereny, na których żyją niedźwiedzie polarne, pokryte są grubą warstwą śniegu. Stąd też zwierzęta te są świetnie przystosowane do niskich temperatur. Nieprzemakalna, gruba, gęsta sierść i potężna warstwa podskórnego tłuszczu chronią niedźwiedzia przed wychłodzeniem, tym bardziej, że wiele czasu spędza on także w lodowatej wodzie - polując. Krótki ogon oraz niewielkie uszy także redukują utratę ciepła. Opływowy kształt jego ciała sprawia, że jest doskonałym pływakiem, zresztą jego dawna zwyczajowa nazwa brzmiała ,,niedźwiedź morski”, co jest tłumaczeniem jego łacińskiej nazwy Thalarctos maritimus. Równie często, jak we wodzie, czy na lądzie, niedźwiedź polarny spędza czas... dryfując na krach. Jest to jego sposób na przemieszczanie się po bezkresach Arktyki, w dodatku niezrównany, jeśli chodzi o zdobywanie pokarmu.

Niedźwiedź polarny to obecnie jeden z największych lądowych drapieżników na świecie. Zarówno samce, jak i samice (chociaż te są zwykle dwa razy mniejsze!) ważą do kilkuset kilogramów. Z tego powodu, jak również ze względu na fakt, iż dość często zdarza im się atakować ludzi, od wieków działają na wyobraźnię podróżników oraz Eskimosów. Niestety zawsze wiązało się to także z zupełnie nieuzasadnionymi aktami agresji w stosunku do niedźwiedzi polarnych, kiedy np. człowiek zabijał młode niedźwiadki. Polowania oraz zmiany w środowisku naturalnym niedźwiedzia polarnego mają zgubny wpływ na wielkość ich populacji. Naukowcy alarmują, że to globalne ocieplenie w głównej mierze może przyczynić się do zniknięcia tego gatunku z powierzchni ziemi. Roztopieniu ulegają kry, na których przemieszczają się niedźwiedzie podczas pozyskiwania pożywienia (polowania na foki i ryby), jak również w celach znalezienia partnera do rozrodu. Tym bardziej, że ciąża w przypadku tego gatunku trwa bardzo długo (nawet 265 dni) i rodzi się z reguły tylko dwójka maluchów niezwykle narażona na rozmaite niebezpieczeństwa.
Pesymiści przewidują, iż niedźwiedzie polarne mogą nie dotrwać XXII wieku. Miejmy nadzieję, że ich przewidywania się nie sprawdzą i te wspaniałe zwierzęta pozostanie gatunkiem żyjącym.

Rok z życia niedźwiedzia polarnego, w skrócie.

Samce niedźwiedzia polarnego to samotni myśliwi. Samice ze swoimi młodymi tworzą małe grupy rodzinne. Obie płci spotykają się tylko na wiosnę , w okresie godowym. Większość niedźwiedzi w czasie chłodnego klimatu zapada w sen zimowy, niedźwiedź polarny jednak pozostaje aktywny przez cały rok.
Kwiecień – maj: Młode pozostają przy matce ponad dwa lata. To znaczy, że samica odbywa gody tylko raz na trzy lata, co prowadzi do intensywnych walk między samcami.
Listopad – styczeń: Ciężarna samica wygrzebuje legowisko i chowa się w nim, by urodzić młode. Rodzą się dwa, rzadziej trzy bardzo niedołężne niedźwiadki, które jednak szybko rosną, karmione mlekiem matki.
Luty – kwiecień: W wieku trzech do czterech miesięcy niedźwiadki są na tyle duże, by mogły wyjść z legowiska. Pozostają z matką przez dwa i pół roku. Tyle czasu zajmuje im nauka polowania w arktycznych warunkach.
Kwiecień – lipiec: Zimą pożywienie było trudno dostępne, toteż niedźwiedzie objadają się młodymi nerpami (gatunek foki), których jest pełno późną wiosną. Często zjadają tylko podskórny tłuszcz, a resztę zostawiają.

Polowanie na foki.

W Arktyce żyją miliony fok obrączkowanych i fok wąsatych. Zwierzęta te są przysmakiem niedźwiedzi polarnych. Arktyczni mięsożercy spędzają większość czasu, polując na morskie ssaki, by zgromadzić w organizmie niezbędne zapasy tłuszczu. Ulubionym miejscem łowów niedźwiedzi jest skraj pokrywy lodowej. Wyczuwają foki dzięki doskonałemu węchowi i słuchowi. Gdy niedźwiedź zwietrzy zbliżającą się fokę, uderza ją potężną łapą i wyciąga na brzeg. Po wyciągnięciu ofiary na lód, niedźwiedź zabija fokę miażdżąc jej czaszkę masywnymi szczękami.

Przystosowane do życia w Arktyce

Swoją budową i obyczajami niedźwiedzie polarne odzwierciedlają niezwykłe środowisko, w którym żyją. Białe futro to idealny kamuflaż, ułatwiający zakradanie się w pobliże fok, ich ulubionego pożywienia. Gęsta sierść zabezpiecza niedźwiedzie przed zimnem. Wierzchnia warstwa składa się z pustych w środku, nie przepuszczających wody włosów. Pod spodnią warstwą futra znajduje się jeszcze 10 cm sadła.
Zakrzywione pazury ułatwiają rycie w lodzie i chwytanie fok. Szeroka łapa idealnie nadaje się do chodzenia po lodzie i pływania.